به گزارش دنیای موسیقی- معصومه افشاری،در بهار سال ۱۹۲۹ میلادی در روستای « الحلوات » در کشور مصر بدنیا آمد . یک هفته پس از تولد ، مادرش را از دست داد و قبل از اینکه به سن یکسالگی برسد پدرش فوت نمود . مدتی را در یتیم خانه و پس از آن به خانه دائیش نقل مکان می کند . بعد ها و به هنگام بازی در کوچه های روستا آلوده به ویروس خطرناک و کشنده کبد می شود . بیماری که حیات او را به نابودی می کشاند .
چنانچه بعد ها گفت « من فرزند سرنوشت محتومم هستم » تا جاییکه در راه معالجه و رهایی از بیماری شصت و یک عمل جراحی انجام داد .
عبد الحلیم فرزند چهارم خانواده و بزرگترین برادر او همانا « اسماعیل شبانه» مدرس و نوازنده آلات موسیقی در وزارت آموزش و پرورش بود .بعد از مطالعه کتاب شیخ احمد از موسیقدانان آنزمان مصر به حرفه برادرش علاقه مند و به فراگیری موسیقی می پردازد .به محض ورود به مدرسه عشق بی حد و اندازه اش به موسیقی متجلی می شود ، تک خوان گروه سرود مدرسه و در همین رابطه متر صد ورود حرفه ای تر به عرصه موسیقی می شود
در سال ۱۹۴۳ در مرکز آموزش موسیقی عربی قاهره در بخش اهنگسازی بعنوان دانشجو پدیرفته می شود . در آنجا با «کمال الطویل» آشنا و تا سال ۱۹۴۸ میلادی در بخش هایمختلف دیگر از جمله آواز و صدا تعلیم می بیند.
سپس به مدت چهار سال در مدارس موسیقی « بطنطا» ، « الزقازیق» و قاهره به تدریس موسیقی می پردازد.
پس از آن از مرکز موسیقی استعفا داده و در سال ۱۹۵۰ میلادی در رادیو به عنوان نوازنده « آبوا » مشغول به کار می شود .
در سال ۱۹۵۱ با دوست و رفیق ابدی اش استاد « مجدی العمروسی » و در منزل «فهمی عمر » ریاست وقت رادیو آشنا می شود . پس از ان با گوینده معروف رادیو قاهره « حافظعبدالوهاب » آشنا می شود و همانا او اجازه استفاده از نام حافظ بجای شبانه را به او می دهد .
نقل قول می کنند: پس از آنکه قصیده « لقاء» با شعری از « صلاح عبد الصبور» و با آهنگسازی کمال الطویل را در سال ۱۹۵۱ میلادی اجرا نمود به استخدام رادیو در آمد. در سال ۱۹۵۲ میلادی ترانه « صافینی مره» با شعر« سمیر محبوب » و موسیقی « محمد الموجی » را اجرا می نماید ، اما ترانه مورد استقبال عموم قرار نمی گیرد چرا کهشنوندگان موسیقی در آن دوران ، آواز خواندن با چنین شیوه ای را تجربه نکرده بودند .
در سال ۱۹۵۳ میلادی مجددا و بار دیگر و در روز اعلام تغییر رژیم پادشاهی مصر به جمهوری ترانه « صافینی مره» را اجرا می نماید . اما این بار ترانه مورد استقبال مردم قرار می گیرد .
پس از آن در سال ۱۹۵۴ میلادی ترانه « علی قد الشوق » را با شعری از« محمد علی احمد » و آهنگسازی کمال الطویل اجرا می نماید . از این ترانه استقبال بی نظیری می شود و پس از آن است که در مصربه « بلبل گندمگون » ملقب می شود به موازات اشتغال در رادیوی مصر در سال ۱۹۵۵ میلادی در اولین فیلم سینمایی بنام « لحن الوفا » شرکت می کند .
در این دوران آثاری آنچنانی از بیماری کبد وی مشاهده نمی شود کما اینکه تعداد بسیاری از ترانه های وی مملو از ملودی های شاد است .
اما در سال ۱۹۵۶ میلادی اولین نشان های بیماری کبد بروز می کند و از این به بعد کم کم در ملودی ترانه ها و صدای او غم و اندوه پدیدار می شود .
عبد الحلیم حافظ در طول دوران هنریش با موسیقدانان و شعرای برجسته ای همکاری کرد از جمله : محمد الموجی ، کمال الطویل و بلیغ حمدی و افتخار همکاری با موسیقدانان بزرگ جهان عرب محمد عبد الوهاب را در ترانه هایی مانند « اهواک » ،« منین نبتدی الحکایه » و« فاتت گنبنا » را داشته است .
اما مثلث طلایی عبد الحلیم حافظ ، بلیغ حمدی و شاعر بزرگ مصر محمد حمزه منجر به اجرای ترانه های بسیاری که از مهمترین آنها می توان به :« زی الهوا» ، « سواح » ، « حاول تفتکرنی » ، « ای دمعه حزنی لا لا لا » « موعود و . . . شد .
عبد الحلیم سابقه همکاری در دو ترانه بسیار معروف با شاعر بزرگ جهان عرب « نزار قبانی» به نام های قارعه الفنجان » و « رساله من تحت الماء » با موسیقی محمدالموجی را در کارنامه دارد .
پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ میلادی ، در کنسرت تاریخی خود در سالن «آلبرت هول» لندن در حضور هشت هزار نفر ، در راستای محکومیت و انزجار ازدشمن ترانه « مسیح » با شعر « عبد الرحمان الانبوری » و موسیقی بلیخ حمدی و ترانه « عدی النهار » را اجرا نمود که به راستی می توان گفت این دو ترانه از بهتریناجراهای عبد الحلیم در طول دوران فعالیتش به حساب می آیند .
اما راز بزرگ زندگی عبد الحلیم حافظ ، همانا عشق و علاقه وی به محبوبه اش می باشد ، چه کسی حبیب و عزیز او بود ؟ او که بود و عبد الحلیم چگونه با او آشنا شد. تمامی این پرسش ها مدت ها ذهن و فکر دوستداران و علاقه مندان ، نزدیکان و خویشاوندان او را مشغول نموده بود . اما عبد الحلیم همیشه در نهایت پنهان کاری موضوعرا دنبال می کرد . وبه هیچ فردی از دوستان ، خویشاوندان و دیگران اجازه نمی داد در این رابطه با وی سخنی به میان آورد .
« وجدی حکیم» گوینده بزربگ رادیو مصر که از نزدیکان و دوستان صمیمی عبد الحلیم است می گوید هر آن کس که مدعی شود عزیز ، حبیب و عشق عبد الحلیم را دیده و مشاهدهنموده است کلامی خارج از واقعیت ابراز نموده است . چرا که عبد الحلیم در اجرا و انتخاب ترانه ها و قصیده ها ، با ترانه سرا ، شاعر و آهنگ ساز ، بده بستان وتعامل داشت و در نهایت با هم فکری و همکاری آنان ترانه ها را اجرا می نمود .
اما همینکه پای زنی به میان می آمد موضوع به کلی فرق می کرد . کما اینکه تا کنون کسی زنان خویشاوند او را نه فقط ندیده ، چه رسد به آنکه با آنان گفتگو کردهباشد . در خانه ای که زندگی می کرد ، بخش بزرگی از خانه را در اختیار خانواده قرار داده بود و و در بخش دیگری از خانه و دور از محل زندگی با شعرا ، آهنگسازان
و دوستان ملاقات می نمود . و به جرات می توان گفت تا وقتی زنده بود هیچ کس از « علیه شبانه » خواهر عبد الحلیم که نزدیک ترین شخص به وی و درتمام مراحل زندگی، یار و یاور و ملازم و مدیر برنامه هایش بود . تصویری در مجلات و نشریات مشاهده ننمود .
حکیم اضافه می کند ، تنها کسی که زن مورد علاقه عبد الحلیم را مشاهده نموده ، همانا « عبد الفتاح » راننده شخصی او می باشد .
به هنگام سفر به خارج از کشور عبد الحلیم با محبوبه اش تماس داشت اما این موضوع را در نهایت پنهان کاری انجام می داد . و در این راستا یکبار از بلیغ حمدی آهنگسازمعروف عبد الحلیم در مورد محبوبه عبد الحلیم سوال نمودم و پاسخ وی این بود که : دانسته های من بیش از دانسته های تو نیست !
حکیم می گوید : دوستی بین عبد الحلیم و محبوبه اش پنج سال طول کشید و همگان شاهد بودند که عبد الحلیم به شهر اسکندریه سفر می کرد . در پایان سال پنجم محبوبه
او فوت می کند .
اما « لیلا العمروسی» همسر دوست نزدیک عبد الحلیم مجدی العمروسی می گوید از طریق گفته های همسرم به بعضی از خصوصیات محبوبه عبد الحلیم و اینکه دارای چشمانیبسیار زیبا و و نافذ بوده است پی بردم .
او اضافه می کند عبد الحلیم اولین باری که محبوبه اش را مشاهده می کند در آسانسور ساختمان مسکونی و مجموعه آپارتمانی در اسکندریه است . پس از این دیدار بهوی دل می بندد .
عبد الحلیم حافظ نزدیک به ۲۳۰ ترانه اجرا نمود که همگی مملو از احساس ، عاطفه و ذوق بود.
از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۹ میلادی در شانزده فیلم سینمایی نقش آفرینی کرد . همچنین در سال ۱۹۷۳ در یک قصه رادیویی به همراه نجلا فتحی و عادل امام شرکت نمود .
اولین باری که به بیماری کبد خود پی برد در سال ۱۹۵۶ میلادی بود . پزشکان مجربی از ممالک عربی ، اروپایی و امریکایی وی را معالجه نمودند اما نتیجه اثر بخش حاصلنشد .
در سال ۱۹۷۷ میلادی در سن چهل و هشت سالگی در بیمارستانی و در لندن درگذشت .
خبر فوت او اندوه بسیاری را برای دوستدارانش به همراه داشت تا جاییکه چند تن از دختران مصرپس از خبر مرگ او دست به خود کشی زدند .
تشیع جنازه وی با شکوه بسیاری برگزار گردید . چنانکه مصر قبل از آن تشیع جنازه ای به آن عظمت را به جز برای رئیس جمهور محبوب خود جمال عبد الناصر به خود ندیدهبود .
در تشیع جنازه عبد الحلیم حافظ دو و نیم میلیون نفر با غم و اندوه فراوان شرکت نمودند .
یادش گرامی
روز سه شنبه ۲۱-۶-۲۰۱۱ موتور جستجوگر گوگل صفحه اول خود را به بزرگداشت خاطره عبدالحلیم حافظ یکى از معروفترین خوانندگان عرب اختصاص داد. کسى که صداى گرم و
دلنشینش با آن چهره تکیده و صمیمى و نگاه نافذش هنوز هم در خاطره میلیونها انسان پابرجاست.
ایرانیان نیز همانند بسیارى از مردم کشورهاى همجوار از این خواننده مصرى به نیکى یاد مى کنند و آواى پر شور و احساسش را مى پسندند.
عبدالحلیم حافظ یکى از برجسته ترین چهره هایى است که در دوران معروف به “عصر طلایى موسیقى ملى مصر” رو آمد و جلوه نمود. همه او را از نسل عبدالوهاب، فرید الاطرش،ام کلثوم و امثالهم مى دانند و نقش او را در ارتقاى این موسیقى، مهم تلقى مى کنند.
او کسى بود که هم پرعاطفه ترین و عاشقانه ترین ترانه ها را خوانده است، هم براى انقلاب ۲۳ ژوئن ۱۹۵۲ و خیزش مردمى پس از آن آواز خواند و روحیه بخشید و هم اشعارشعراى بزرگى همچون نزار قبانى را به زیبایى با طنین آواى خود به گوش میلیونها تن رساند.
نقش او در ارتقاى موسیقى عربى زبانزد همگان است و از آنجا که وى فیلمهاى متعددى را نیز بازى کرد، چهره و حرکاتش به یاد همگان ماند.
چندی پیش برادر زاده عبد الحلیم مدعی شد که خاندان عبد الحلیم حافظ ، اصالت و شجره اش به خاندان اهل بیت و امام علی منتهی می شود و عبد الحلیم حافظ سعودی الاصلو از خاندان هاشمی می باشد که قرن ها قبل اجدادش به مصر مهاجرت کرده اند .
این موضوع محافل هنری جهان عرب را تحت الشعاع قرار داد و سایت ها و نشریات بسیاری مدت هابه این موضوع پرداختند تا جاییکه این موضوع باعث واکنش وزیر کشور وقتعربستان و اظهار نظر وی به این موضوع گردید . وی موضوع شجره نامه عبد الحلیم حافظ و نسبت دادن عبد الحلیم به آل هاشم و علی ابن ابیطالب را دروغ محض خواند ودر این راستا به چندین مدرک و دلیل استناد نمود .
